Sử dụng thuốc đông y để đạt hiệu quả tốt nhất

Giới thiệu chung

Từ xưa đến nay, thuốc Đông y vốn có nhiều ưu điểm, hiệu quả, an toàn, ít gây tác dụng phụ. Tuy nhiên, nếu sử dụng thuốc không đúng phương pháp, liều lượng, có thể gây dị ứng, ngộ độc thuốc, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe, tính mạng của người bệnh.

Tại các bệnh viện, cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh đã ghi nhận nhiều ca bị ngộ độc, dị ứng sau khi sử dụng thuốc Đông y. Những năm trước, nhiều trẻ nhiễm chì vì dùng thuốc cam gia truyền. Hay có trường hợp người bệnh tử vong do tự ý mua thuốc Nam về đắp vào nốt mụn bị mưng mủ; người bệnh mắc bệnh nặng hơn do nghe mách đắp lá chữa bệnh ngoài da... Bởi vậy, người bệnh cần đến Bệnh viện Y dược cổ truyền (YDCT) tỉnh hoặc các lương y đã được cấp phép hoạt động khám chữa bệnh, để được tư vấn, kê đơn khi sử dụng thuốc Đông y đúng liều lượng với tình trạng bệnh hiện tại của mình.

Kế thừa, phát triển tinh hoa của nền y học cổ truyền mà cha ông để lại, Bệnh viện YDCT tỉnh đã áp dụng, trực tiếp bào biến nhiều vị thuốc Đông y an toàn, điều trị có hiệu quả cho người bệnh tại bệnh viện. Để đảm bảo chất lượng và an toàn thuốc Đông y, bệnh viện luôn quan tâm đến việc thực hiện theo đúng quy trình của Bộ Y tế và Dược điển Việt Nam trong bào chế thuốc. Các nguyên liệu bào chế thuốc Đông y được mua theo hình thức đấu thầu tập trung tại Sở Y tế, qua đó lựa chọn được nhà thầu lớn, có uy tín, đảm bảo chất lượng để tránh nhập các dược liệu giả, kém chất lượng.

Đặc biệt là việc bào chế thuốc được thực hiện theo đúng quy trình để loại bỏ được các chất bảo quản, các loại chất làm giả màu dược liệu, các hóa chất độc hại nhằm loại bỏ tác dụng không mong muốn của thuốc để khi đến tay người bệnh sẽ đảm bảo độ an toàn cao và chất lượng thuốc trong điều trị bệnh. Cùng với đó, bệnh viện đã đầu tư hệ thống sắc thuốc hiện đại để phục vụ điều trị cho bệnh nhân nội trú. Hiện nay, bệnh viện có 20 bài thuốc được bào chế chủ yếu dưới 2 dạng là thuốc sắc và thuốc hoàn, trong đó một số bài thuốc sắc được chế biến đóng gói sẵn dựa trên công nghệ đóng gói vô khuẩn hiện đại, rất tiện dụng cho người bệnh

Bệnh viện hiện áp dụng rộng rãi thuốc sắc vì hấp thụ nhanh, công hiệu nhanh, mọi bệnh tật có thể dùng nhất là bệnh cấp tính. Bệnh viện YDCT tỉnh có sử dụng nồi hơi và nồi điện là phương tiện để sắc thuốc. Kỹ thuật sắc thuốc với công hiệu của thuốc rất quan trọng. Vì vậy, đội ngũ sắc thuốc tại đơn vị được học tập tác dụng của thuốc thang và quy tắc sắc thuốc (độ lửa, nước, thời gian) nhằm đảm bảo kỹ thuật sắc thuốc. Đối với thuốc hoàn chủ yếu được bào chế để trị các bệnh suy nhược mãn tính. Tại bệnh viện, kỹ thuật bào chế từng bài thuốc hoàn thường thay đổi tùy theo tính chất của dược liệu trong công thức nhưng về cơ bản tất cả các quy trình sản xuất đều đảm bảo giữ được tối đa công năng của các vị thuốc, đảm bảo an toàn, vệ sinh.

Trao đổi với chúng tôi, bác sĩ Nguyễn Thị Hương, Khoa Ngoại, Bệnh viện YDCT tỉnh cho biết: Trong thuốc Đông y, cách phối hợp thuốc rất quan trọng, đặc biệt là phải chính xác. Các vị thuốc phối hợp với nhau phải tránh có tương tác bất lợi, vì nhiều khi việc phối hợp vị thuốc khác nhau mà tác dụng của thuốc thay đổi. Cách sắc thuốc cũng đóng vai trò rất lớn về hiệu lực của thuốc với cơ thể bệnh nhân. Sắc thuốc đúng sẽ làm giảm tác dụng phụ của thuốc.

Theo bác sĩ Nguyễn Thị Hương, uống thuốc Đông y đúng cách là uống khi nước thuốc còn ấm, vì khi ấy nhiệt độ của thuốc và nhiệt độ của cơ thể phù hợp thì thuốc sẽ nhanh có tác dụng đồng thời không gây tình trạng đầy bụng. Thời gian uống thuốc tốt nhất là lúc bụng nửa đói, nửa no, tránh ăn no rồi mới uống ngay sẽ gây đầy bụng, do tỳ (một cơ quan nằm bên trái của dạ dày có chức năng hấp thu và vận chuyển chất dinh dưỡng) lúc đó chỉ vận chuyển thức ăn để cung cấp năng lượng cho cơ thể. Khoảng cách thời gian giãn cách giữa các lần uống thuốc tốt nhất là cách nhau trên 4 giờ. Một số điều kiêng kỵ sẽ giúp người bệnh đảm bảo được chất lượng của thuốc. Ví dụ, đau dạ dày thì phải kiêng chua, cay, nóng...

Bên cạnh đó, bác sĩ Hương cho biết thêm, bất kỳ loại thuốc nào cũng đều có cách sử dụng riêng, do đó người bệnh phải tuân thủ chỉ dẫn của các y, bác sĩ, không tùy tiện sử dụng thuốc Đông y khi không có chỉ định. Trong thành phần hóa học của mỗi cây dược liệu có những chất tác dụng rất mạnh mà người dùng không đúng cách sẽ dẫn đến những tác hại khó lường. Không ít trường hợp nhập viện và cấp cứu là do việc sử dụng sai tác dụng và công dụng của cây dược liệu, ví dụ cà độc dược chữa hen. Do cơ địa của mỗi người mỗi khác nhau nên tránh trường hợp nghe tin đồn từ người khác mà đem áp dụng lên bản thân mình, đôi khi sẽ bị những phản ứng phụ xảy ra do sự tương tác thuốc. Khi sử dụng, nếu thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào thì phải ngừng thuốc ngay và báo lại cho thầy thuốc biết để xử trí kịp thời.