CÁC DẤU HIỆU NHẬN BIẾT BỆNH SUY THẬN MẠN TÍNH

Suy thận mạn tính là bệnh gặp ở khá nhiều người, Có nhiều dấu hiệu nhận biết bệnh suy thận mạn tính, từ các biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng, khi người bệnh gặp các biểu hiện bất thường như : phù tay chân, ngứa, phát ban, mệt mỏi,... thì người bệnh nên đến bệnh viện kiểm tra lại chức năng thận của mình, tránh trường hợp mắc bệnh nặng mà không biết đến.
Các triệu chứng lâm sàng của Suy thận mạn:

Hội chứng phù: suy thận mạn do viêm cầu thận mạn thường có phù; ngược lại viêm thận-bể thận mạn thường không có phù, ở giai đoạn cuối có thể có phù do suy tim hay thiểu dưỡng.

Biểu hiện trên da: thường nhợt nhạt, màu xám do thiếu máu và ứ đọng các sản phẩm chuyển hoá, có thể có ngứa do lắng đọng canxi gợi ý có cường chức năng tuyến cận giáp thứ phát.

Triệu chứng về máu:
+Thiếu máu: mức độ thiếu máu tương ứng với mức độ nặng của suy thận; suy thận càng nặng thì thiếu máu càng nhiều. Thường thiếu máu đẳng sắc, sắt huyết thanh bình thường, không thấy rõ phản ứng tăng sinh hồng cầu ở tuỷ xương.

+Xuất huyết: chảy máu mũi, chảy máu chân răng, chảy máu dưới da, chảy máu đường tiêu hoá. 

Triệu chứng trên tim mạch: biến chứng tim mạch gặp khoảng 50%-80% số bệnh nhân bị suy thận mạn. Thường gặp các biến chứng như tăng huyết áp, suy tim ứ huyết, vữa xơ động mạch, bệnh cơ tim và van tim, viêm màng trong tim, viêm màng ngoài tim, các rối loạn nhịp tim.

Triệu chứng tiêu hoá: giai đoạn đầu bệnh nhân thường chán ăn, buồn nôn; giai đoạn cuối có thể ỉa chảy; loét niêm mạc mồm, miệng; loét đường tiêu hoá.

Triệu chứng thần kinh-cơ:
+Viêm thần kinh ngoại vi: cảm giác dị cảm, kiến bò, bỏng rát ở chân, các triệu chứng này mất nhanh sau lọc máu chu kỳ.
+Hôn mê do urê máu cao: có thể xuất hiện ở giai đoạn cuối của suy thận, bệnh nhân thờ ơ, ngủ gà, có thể có co giật, rối loạn tâm thần rồi đi vào hôn mê.

+Chuột rút có thể do giảm natri và canxi máu.

Tổn thương xương:
Có 3 dạng tổn thương xương trong suy thận mạn: loãng xương, nhuyễn xương và viêm xương xơ; có thể gặp gãy xương tự phát. Bệnh của xương thường gặp ở bệnh nhân bị suy thận giai đoạn cuối và bệnh nhân lọc máu chu kỳ: bệnh nhân có thể thấy đau ở các xương dài, đau âm ỉ, cũng có thể rất đau nhưng không xác định rõ vị trí, ngứa ngoài da, canxi máu tăng; X quang thấy thưa xương, loãng xương.

Các xét nghiệm cận lâm sàng của suy thận mạn

Xét nghiệm máu:

Dấu hiệu nhận biết suy thận mạn tính

+Số lượng hồng cầu giảm, huyết sắc tố giảm, hematocrit giảm.
+Chỉ số Nitơ phi protein trong máu: nồng độ urê và creatinin tăng cao.

+Điện giải máu: nồng độ natri máu thường giảm, kali máu bình thường nhưng khi có vô niệu hay trong đợt tiến triển nặng lên của suy thận thì kali máu có thể tăng. Nồng độ canxi máu thường giảm và phospho máu thường tăng. Khi thấy canxi máu tăng và phospho máu giảm là biểu hiện của cường chức năng tuyến cận giáp thứ phát.
+pH máu giảm và bicacbonat máu giảm khi có suy thận nặng.
+Protein máu giảm.
+Lipit máu tăng nếu còn hội chứng thận hư.

Xét nghiệm nước tiểu:

Dấu hiệu nhận biết suy thận mạn tính

+Lượng nước tiểu: Trong suy thận mạn, thông thường bệnh nhân vẫn giữ được lượng nước tiểu 500-800ml/24giờ cho đến khi suy thận giai đoạn IV. Trong đợt tiến triển nặng lên, lượng nước tiểu ít đi và có thể có vô niệu. Nếu suy thận do viêm thận-bể thận mạn thì bệnh nhân thường đái nhiều, lượng nước tiểu thường >1,5 lít/24giờ và thường đi tiểu đêm, lượng nước tiểu ban đêm thường nhiều hơn ban ngày.
+Protein niệu: nếu do bệnh cầu thận thì thông thường protein niệu 2- 3g/24giờ khi suy thận còn nhẹ; suy thận nặng (giai đoạn IV) thì lượng protein niệu ít đi, chỉ khoảng 1g/24giờ. Nếu do viêm thận-bể thận mạn thì lượng protein niệu thường thấp, chỉ khoảng 1g/24giờ. Nếu còn hội chứng thận hư thì protein niệu nhiều ≥ 3,5g/24giờ.
+Hồng cầu niệu: thường có hồng cầu vi thể, nhưng đến suy thận giai đoạn IV thường không có hồng cầu niệu.
+Bạch cầu niệu và vi khuẩn niệu: khi suy thận do viêm thận-bể thận mạn thì có thể có bạch cầu niệu nhiều và có thể có vi khuẩn niệu.
+Trụ niệu: có thể thấy trụ hạt hoặc trụ trong, trụ có kích thước to (đường kính trụ > 2 lần đường kính của 1 bạch cầu đa nhân trung tính), khi thấy 2/3 số lượng trụ có kích thước to là dấu hiệu rất có giá trị để chẩn đoán suy thận mạn.
+Urê, creatinin niệu thấp: suy thận càng nặng thì urrê và creatinin niệu càng thấp.

Các nghiệm pháp thăm dò chức năng thận:
+Mức lọc cầu thận: mức lọc cầu thận giảm < 60ml/phút; suy thận càng nặng thì mức lọc cầu thận càng giảm.
+Khả năng cô đặc nước tiểu của thận giảm.
+Bài tiết PAH kéo dài.
+Nghiệm pháp dung nạp glucoza đường uống có thể dương tính.